Hành trang vào nghề của một thợ sửa khóa

a. Những ngày khó khăn khi bước vào nghề

Các lựa chọn của thợ khóa trong thời gian đầu có thể nghiên cứu sâu về: Sửa khóa két sắt hoặc sửa khóa cửa, sửa khóa xe ô tô, sửa khóa xe máy.

Nhưng tất cả đều có chung một hồi tưởng về việc gia nhập hệ thống những người thợ sửa khóa. Đó là những ngày đầu tiên giúp việc cho những người thợ chính (những bậc đàn anh), với những công việc lập đi lập lại hàng ngày, đẩy tủ ra, kéo tủ vào, mài , dũa, đục, cắt…Những công việc tưởng chừng như vô bổ này lại giúp ích rất nhiều cho nghề nghiệp tương lai. Nó tạo cho người giúp việc đức tính kiên nhẫn, chịu khó. Các bậc đàn anh hướng dẫn kỹ cho từng đường dũa, nên dùng dũa loại nào trong từng trường hợp cho đúng. Rồi còn phải đục cắt từ miếng kim loại lớn thành những bộ phận nhỏ, bẽ nắn đúng mẫu đồ phụ tùng (chế đồ phụ tùng gắn vào khóa cửa) đó là một công việc đổ nhiều mồ hôi và sức lực.

Thực hành mở ổ khóa của các thợ khóa

Tâm sự của anh Tèo (tên thật: Anh Phát) một thợ sửa khóa cửa làm việc ở đường Phan Xích Long (Phú Nhuận). “Anh có tưởng tượng nổi không, ông thầy Hai Phong của mình bắt mình dũa tay (không được dùng máy mài, sợ kim loại non vì nhiệt), một cái cán muỗng bằng thép không rỉ (ss) thành một que chòi nhỏ và dẹp như một cây tăm”.

Từ những công việc “ có công mài sắt, có ngày nên kim” này giúp cho các anh giúp việc trưởng thành trong công việc, nắm bắt và sử dụng thành thạo các dụng cụ như kìm, búa, dũa, cưa, khoan… như một thợ cơ khí chuyên nghệp.

Giai đoạn học hỏi cơ bản này kéo dài từ khoảng 3 đến 6 tháng. Các anh em nào cảm thấy công việc phù hợp với mình thì tiếp tục ở lại với nghề, bằng không sẽ tự động chuyển qua công việc khác.

 Những người ở lại được chính thức xem là nhập môn của ngành nghề sửa khóa.

b. Quá trình huấn luyện để trở thành một thợ sửa khóa cửa

Sau giai đoạn 1 đến giai đoạn 2, các anh em được tiếp xúc với những bộ khóa hư hỏng do khách hàng bỏ đi, mở ra, nắn chỉnh và gắn lại, tạo cho bộ khóa hoạt động trở lại. Những bộ khóa đầu tiên được tiếp xúc thường là những bộ khóa đơn giản, không phức tạp.

Thực hành mở ổ khóa cửa của thợ sửa khóa

Lúc này anh em được nâng cấp trở thành những người thợ sửa khóa phụ, anh em có thể thay thế, gắn lại các ổ khóa xe, khóa cửa các loại thông dụng… Trong giai đoạn này anh em đều ra sức học hỏi, nắm bắt nhiều dạng khóa xe, khóa cửa khác nhau. Có nhiều loại không biết được thì hỏi “Thầy”ở kế bên.

Sau giai đoạn nắm từng đặc điểm của các loại khóa cửa, anh em được hướng dẫn cắt, đánh chìa cho khách, những cây chìa đầu tiên anh em làm cho khách thường là những mẫu chìa đơn giản như chìa hệ chữ L, chìa răng cưa ren thẳng… Điều đặc biệt ở đây , dù có máy cắt chìa hỗ trợ nhưng các bậc đàn anh vẫn bắt anh em dũa bằng tay để tạo cảm giác về độ sâu, góc mở của từng bước răng…

Sau khi nắm được nguyên tắc anh em được dũa, cắt những cây chìa phức tạp hơn, có những bộ khóa mà phôi chìa không có trên thị trường anh em nhiều lúc phải gia công bằng tay (công việc này tốn rất nhiều công sức, nên thường chỉ làm cho khách quen).

♦ Ghi chú 1:

Phôi chìa khóa = cây chìa chưa định dạng bước răng (cây trơn, chưa có bước răng)

Một công việc diễn ra thường xuyên hằng ngày, những lúc vắng khách là anh em bước vào giai đoạn tập moi chòi, đẩy bi để mở ổ khóa (khóa mất chìa, không có chìa). Trong giai đoạn này anh em phải tập cảm giác các đầu ngón tay.

Anh Tèo tâm sự “thời gian đầu hai ngón tay của bàn tay phải của mình tê cứng do đè bi, tay quay lõi chìa cũng làm cho ngón tay trỏ của bàn tay trái mỏi không thể chịu nổi, sau đó quen dần”.

Để moi chòi (chìa khóa vạn năng) một ổ khóa thường người thợ phải dùng hai cây, một cây đè các viên bi sao cho các viên bi trở thành một đường thẳng trong nòng, để khi quay nòng thì các bi không bị cản bởi thân lõi chìa (cylinder), cây còn lại làm tay quay (thay cho tai chìa khóa). Lúc này anh em phải cảm giác trên từng viên bi về độ sâu, cạn, phải mấp vào từng viên bi để biết nó đã đúng vị trí mình mong muốn hay chưa. Để tạo cảm giác này anh em phải thường xuyên tập luyện, hầu như suốt cuộc đời.

♦ Ghi chú 2:

Điểm khó nhất khi moi chòi là chỉ dùng cảm giác các đầu ngón tay, mắt không dùng được nhiều trong trường hợp này.

Để một thợ sửa khóa đạt khả năng moi chòi tốt thường mất khoảng 2 đến 3 năm. Đây cũng là khoảng thời gian anh em tích tụ đạt nhiều kinh nghiệm do đụng trận thực tế và được các bậc đàn anh hướng dẫn.

Vào giai đoạn này anh em dưới sự hướng dẫn của các bậc đàn anh có thể tự tạo cho riêng mình các dạng que chòi khác nhau để giải quyết công việc, phù hợp với cơ địa bàn tay của mình.

♦ Ghi chú 3:

Que chòi của các hãng trên thế giới thường rất mắc có cây lên đến cả 100USD, bộ rẻ cũng 20 đến 30 USD. Vì vậy anh em tự chế là phần nhiều.

Anh em thợ khóa rất thích thú khi được tiếp cận các que chòi mới để chòi các ổ khóa phức tạp. Chỉ xem các hình ảnh trên mạng hay catalogue anh em có thể dũa chế tạo ra một cây chòi tương đương (chất liệu que chòi có thể không bằng hàng chính hãng).

c. Hành trang vào nghề của một thợ sửa khóa:

­- Sau nhiều tháng năm tích lũy kinh nghiệm, đụng trận thực tế, với sự hướng dẫn của những người đi trước, các anh em được tôi luyện và trở thành những người thợ mở khóa chuyên nghiệp. Đặc điểm chung của những người thợ khóa và cũng là hành trang làm nghề:

+ Cần cù, chịu khó

+ Kiên nhẫn, nhẫn nại

+ Luôn quan sát, học hỏi

+ Đôi bàn tay khéo léo

+ Khả năng tư duy lý luận tốt

+ Khả năng cảm giác cao

+ Yêu nghề (hầu như khi đã làm nghề, ít người nào bỏ nghề).

Theo olympialock