Nghề sửa khóa và chuyện ít người biết

BT- Đường Nguyễn Huệ ngắn, rất ngắn nhưng là nơi sầm uất nhất  Phan Thiết và dễ kiếm sống bằng những nghề rất đỗi bình thường. Chính vì vậy trên con đường này có những  tiệm sửa khóa, tồn tại  nhiều năm nay. Nhiều người đàn ông đã chọn nghề sửa khóa mưu sinh,  gắn bó với nghề bằng cái tâm.

Khóa vỉa hè

Nằm riêng lẻ trên đường Trần Phú, ngoài tủ đồ nghề sửa khóa,  anh Lê Tấn Thọ còn trang bị thêm cây dù để che mưa, nắng. 32 tuổi, anh Thọ là một người nối nghiệp cha trong nghề sửa khóa 3 năm nay.

Trước đây, cha anh Thọ  làm nghề sửa khóa và bơm quẹt ga. Thời khí ga còn rẻ, thì chuyện kiếm đồng ra đồng vào trong ngày là không quá khó. Bây giờ ga đắt đỏ, nhưng quẹt ga thì   không tăng giá mấy, nên chẳng ai đi bơm ga  cho quẹt ga làm gì? Chính vì vậy, từ chỗ kiêm thêm nghề bơm ga thì nay những người thợ ga- quẹt chỉ chuyên tâm với nghề sửa khóa.  “Nếu khách gọi đến nhà thì có thêm tiền công chút đỉnh, còn làm khóa tại chỗ, kiếm được vài ngàn/cái”, anh Thọ chia sẻ. Một ngày làm có khách được 60.000 – 70.000đồng. Đủ sống một mình. Vì thế, ở tuổi 32 anh Thọ chưa  nghĩ đến chuyện lập gia đình.

 Sáng sáng, anh dọn hàng ra, ngồi im lìm ở một góc phố. Mặc dòng người qua lại, mặc xe cộ, bóp kèn inh ỏi và nhịp sống của đô thị  tất bật đến đâu… thì  với những người thợ khóa vẫn bình thường. “Có khách thì làm, sáng ra mua cà phê cúng tổ như một lẽ thường tình của người làm ăn, cầu cho có khách. Cũng có hôm, cả buổi sáng chẳng thấy ai nhờ,  buồn tình dọn tiệm luôn”, anh Thọ cười hiền.Trước đây, đồ nghề của dân sửa khóa  đơn giản chỉ là chiếc ê tô và  cái cưa sắt và người thợ phải cưa chìa bằng tay theo mẫu, hơi cực. Bây giờ có máy, việc làm chìa đỡ nhọc công hơn. Một chìa làm khoảng 2 phút. Mỗi  khách hàng khi làm chìa làm thường  làm từ 2 -3 cái nhằm phòng khi mất mát. Nhìn chiếc chìa khóa nhiều người nghĩ đơn giản, song anh Thọ phải học  vài năm mới làm được  cũng như biết cách trông ổ  mà đoán mẫu chìa. Tuy nhiên,  bên cạnh cũng có những loại khóa hiện đại mà nguơì thợ  nếu không có chìa mẫu  chẳng thể nào hình dung ra. Khi đó, thợ khóa chỉ có thể giúp người mất chìa khóa bằng cách mở ổ khóa cũ để thay  cái mới.

Mặc dù, một ngày ngồi ở vỉa hè mệt mỏi, nhưng anh Thọ cũng tham gia vào Đội dân phòng khu phố 1 – phường Đức Nghĩa. Hàng đêm,  anh đi trực để bảo vệ cuộc sống yên bình của dân vì  Đức Nghĩa là phường  đông dân cư, đông người  buôn bán, rất nhiều đối tượng xấu  lợi dụng đó  để trộm cắp tài sản.

Tại góc đường Nguyễn Huệ, cũng có một người đàn ông ngoài 40 tuổi, hiền lành và phúc hậu. Hỏi họ tên, anh chỉ biết cười. Hỏi về nghề làm chìa khóa, anh thao thao không ngừng nghỉ. Và trong mỗi lời nói, anh thích thú với nghề nghiệp mình  chọn, đã theo đuổi 20 năm qua. Anh chỉ nói gọn, anh tên Lượm. Vợ anh làm bảo mẫu ở trường tiểu học. Phần anh yên ổn với nghề làm và sửa khóa. “Hôm nào trúng cũng được hơn một trăm, hoặc ai gọi làm khóa xe hơi, xe tải thì đuợc  hơn 200 ngàn đồng. Đang trò chuyện, có người vào làm chìa khóa phòng làm việc, anh Lượm kéo cầu dao điện để chiếc  máy làm chìa hoạt động và chẳng mấy chốc 3 chiếc chìa khóa mới hoàn thành. “Nhờ máy nên làm nhanh và chuẩn hơn làm tay. Giờ làm tay, sẽ không còn chuẩn nữa, lớn tuổi mắt cũng yếu rồi”- anh Lượm cho biết. Có một điều đặc biệt, ở nghề thợ khóa khi  vượt qua tuổi 50 ít ai làm nữa. họ sẽ truyền nghề  cho con cháu, chứ  không dạy cho người ngoài.  “Thợ khóa bao giờ cũng có chìa vạn năng để mở cho khách, và nếu người học không có tâm rất dễ xảy ra những chuyện mất mát tài sản người khác, của cộng đồng ” – anh lượm bộc bạch.

 “Tâm” người sửa khóa

Không riêng gì anh Thọ, anh Lượm và những người đang  sống  bằng nghề làm chìa và sửa khóa. Các anh sẽ không bao giờ nhận làm chìa cho bất kỳ khách nào in sẵn mẫu chìa khóa trên giấy, trên xà phòng rồi mang đến bảo làm chìa. Chắc chắn, khách sẽ nhận chung một câu trả lời: “không”. “Nhưng anh làm sẽ kiếm được tiền?” - tôi hỏi. “Làm một chìa không bao nhiêu tiền, nhưng lỡ là người xấu sẽ dùng cái chìa đó  lấy cắp tiền bạc, tài sản của cha mẹ, hay những gia đình khác. Mình làm nghề phải biết”. 

Dù là những người  làm công việc bình thường để kiếm sống, thế nhưng người thợ khóa cũng hiểu thấu chuyện đời. Họ hiểu rõ về người đến nhờ vả mình làm công việc rất đỗi bình thường, nhưng nếu không tỉnh táo, rất có thể họ sẽ tiếp tay cho những điều xấu. Anh Thọ kể: “ Có  cậu thanh niên nọ nhờ tui đến nhà mở khóa tủ. Tui cũng đến, song khi bước vào nhà lại  không thấy người lớn, rồi kín đáo quan sát thái độ của  cậu ta, tui quyết định không mở cho dù cái ổ khóa đó rất dễ mở ”. Hay như lần khác, bằng con mắt nhà nghề không ít lần anh Thọ, anh Lượm  bí mật điện báo cho công an địa phương những đối tượng nghi vấn để ngăn chặn hành vi phạm tội.

Nghề sửa khóa ngày nay, dẫu rất bình thường trong đời sống nhưng lại không thể thiếu.  Những người thợ sửa khóa, ít ra cũng cần thiết cho những khách hàng mắc bệnh lơ đễnh, hoặc trong những trường hợp cấp thiết.  Điểm đặc biệt của nghề là chỉ truyền dạy lại cho người thân trong gia đình, ít khi dạy cho người ngoài. “Thợ sửa khóa ai cũng có chìa khóa vạn năng, mở được nhiều loại khóa, nếu có lòng tham, không có cái tâm nghề nghiệp thì không giữ được nghề” - anh Lượm chia sẻ.

Quang Nhân