Mở ổ khóa,làm chìa:nghề sắp thất truyền!

Thợ khóa mưu sinh

Sáng sáng, những người thợ sửa khóa theo xe bus tỏa xuống các phố Hà Nội hành nghề. Địa điểm mà họ thường chọn là những con phố đông dân sinh sống. Không ai nói với ai nhưng các “phố khóa” ở đây phân bố khá đồng đều.

Nghề chỉ dành cho đàn ông

Hiện trên toàn thành phố có khoảng 30 điểm tập trung thợ sửa khóa. Trong đó, đông nhất là tại các phố Nguyễn Thái Học, Phạm Ngũ Lão. Các phố này lúc nào cũng có từ 15 đến 20 thợ  túc trực chưa kể đến hàng loạt các phố Kim Mã, Lương Thế Vinh, Phố Huế, Hàng Mã… chẳng lúc nào vắng bóng những người thợ này.

"Phố khóa" lúc vắng khách.

Thợ sửa khóa ở Hà Nội hầu hết là đàn ông các làng Tương Chúc, Tự Khoát của xã Ngũ Hiệp huyện Thanh Trì. Nhiều người trong số họ là đời thứ 5, 6 trong gia đình làm nghề. Họ có danh thiếp giới thiệu về mình và có điện thoại di động để khách tiện liên lạc. Những người này gọi là thợ gia truyền. Số khác là thợ lẻ tẻ đến từ Hà Tây, Nam Định...

Không biết lý do vì sao nhưng rất ít phụ nữ sung vào đội quân này. Dạo quanh các địa điểm có thợ sửa khóa ở Hà Nội thì thấy số chị, em đầu quân cũng chỉ đếm được trên đầu ngón tay. Thời điểm nhiều nhất là ba người ở các khu vực Cầu Mọc, Lương Văn Can, Lý Thái Tổ. Nhưng số chị em này cũng lại lúc làm lúc nghỉ thành ra cũng không được liệt kê vào hàng chuyên nghiệp.

Nhiều người cho rằng do nghề sửa khóa vất vả, đòi hỏi sự khéo léo của đôi tay, sự linh hoạt của đầu óc và sức khỏe. Số khác cho rằng do tính chất công việc phải đi rong nhiều nên không phù hợp với chị em. Chẳng biết là vì saoì nhưng vô hình chung nghề này được coi là "độc quyền" của cánh đàn ông. 
  
Tuy nhiên, không phải ai sách đồ đi sửa khóa dạo cũng có khách. Thông thường đàn ông Ngũ Hiệp  phải từ 25, 30 tuổi trở lên mới nghĩ tới việc độc lập kiếm cơm bằng nghề. Dưới tuổi đó, thợ sửa khóa chỉ quanh quẩn phụ việc cho các cửa hiệu sửa khóa lớn bởi dù có sách đồ đi tự kiếm khác cũng không ai dám thuê.  

Nhà cửa, tài sản của họ tất cả ở đấy. "Đố ai dám tin tưởng một ông thợ khóa mặt non choẹt làm chìa, mở khóa cơ chứ bởi biết sau đó có copy hay dẫn đường cho lưu manh đến nhà phá khóa của họ không" anh Sáng, thợ khóa ngồi ở phố Vũ Hữu Lợi thành thật nói.
  

Vốn ít, thu nhập cao

Làm khóa không cần nhiều vốn mà thu nhập khá cao. Đồ nghề của người thợ khóa rất đơn giản gồm một máy mài và phôi chìa. Chỉ cần trên dưới 3 triệu đồng, người thợ sẽ có ngay một bộ đồ hoàn chỉnh. Vốn lớn nhất của người thợ khóa đó chính là tay nghề. 

Vốn lớn nhất của người thợ là tay nghề.

 
Anh Sáng cũng tâm sự từ khi có máy mài, công việc của thợ khóa các anh cũng nhàn hơn khá nhiều. Thế nhưng máy cũng chỉ hỗ trợ việc tạo chìa nhưng không thể giúp người thợ mở khóa. Công việc này hoàn toàn phải làm thủ công dựa vào kinh nghiệm và cảm quan nghề nghiệp của chính người thợ.

Khóa hiện nay càng ngày càng có tính bền vững cao. Họ thay thế ruột khóa từ bi sang thép ống, thép lá; chìa khóa chuyển từ dẹp sang tròn hay trái khế; nguyên liệu sản xuất ổ khóa ngày càng cứng cáp hơn và che chắn đủ chiều theo dạng “chống cưa, chống cắt”, thậm chí là các loại khóa số. Người thợ khóa phải nắm bắt được các nguyên lý, cấu tạo mới có cơ sở để "điều trị". Công việc người thợ vì thế cũng đòi hỏi nhiều hơn và cũng thu nhập cao hơn. Trừ số thợ khóa non tay bằng lòng với những việc làm thêm chìa, đánh mới… đơn giản những tay thợ cứng như anh Sáng, ông Toàn, bác Tú “Mập”... thì hoàn toàn có thể sống được với nghề.

Mỗi người thợ khóa trung bình một tháng kiếm được từ 2.500.000 đến 3.000.000 đồng. Người có tay nghề cứng, nhiều khách quen còn có thể kiếm được cao hơn thế. Mức thu nhập này so với làm nông nghiệp ở quê họ quả là hấp dẫn hơn rất nhiều.

Anh Sáng cho biết, một ngày anh với 15, 20 chiếc khóa làm mới chưa kể đến tận nơi giúp khách mở khóa, thu nhập của anh không dưới 3.000.000 đồng một tháng. Không mất tiền thuê địa điểm, chi phí vào nguyên vật liệu lại không đáng kể anh Sang gần thu về toàn bộ số tiền này.

Tuy nhiên, nghề sửa khóa là nghề nhạy cảm. Anh Sáng tâm sự: "Không cận thận là bị kẻ gian lợi dụng phạm pháp như chơi. Ai làm nghề thợ khóa  mà không gặp công an vài ba lần trong đời có mà lạ". Nói rồi anh chậm rãi kể về nỗi oan của các người thợ sửa khóa.


Vân Nhi

TT - Những bước đi cà nhắc của cô gái người nước ngoài giữa đường nhựa nóng đã khiến anh thợ làm chìa khóa trước khu Tràng Tiền Plaza (TP Huế) để ý.

Anh vẫy tay ra hiệu cho gia đình cô gái đó đến và chỉ vào chiếc dép bị đứt cô đang cầm trên tay. Họ đưa dép cho anh. Chẳng biết lấy "đồ nghề" ở đâu ra, như một thợ sửa dép chuyên nghiệp, anh xâu từng sợi chỉ mỏng, luồn qua dép rồi nhỏ keo cố định lại nơi bị đứt.

Dép được sửa xong, bố mẹ của cô gái loay hoay và rút tờ 20.000 đồng đưa cho anh. Anh cười và khoát tay: "Nô. Then kìu". Còn gia đình cô gái cảm động lắm.

TTO - Sáng hôm nay, khi đọc lướt qua những tin tức vào đầu giờ làm việc, tôi hết sức ấn tượng và cảm động bởi việc làm của một anh thợ sửa khóa. Nếu tôi là nguời nước ngoài đó, là gia đình của người đó, hẳn đây sẽ là một kỷ niệm đẹp nhất về con người VN, về đất nước VN.

Không cần phải hô hào, không cần bày tỏ quan điểm, hành động nhỏ của anh đã chứng tỏ lòng hiếu khách, thái độ nhân văn, tính hào hiệp vốn có của đàn ông VN, nhưng đã trở thành của hiếm lúc này.

Cũng là một phụ nữ, tôi hiểu người phụ nữ sẽ dễ chịu, sẽ xúc động biết bao khi được một người đàn ông không quen biết giúp đỡ một cách vô vụ lợi, nhất là khi ngôn ngữ bất đồng. Anh đã làm một việc phi thường bằng hành động hết sức bình thường. Xin cảm ơn anh.

NGUYỄN THỊ KIM YẾN